witamina E-

Jaka jest różnica pomiędzy witaminą E syntetyczną a naturalną?

Budowa?

Nie.

To towarzystwo ma znaczenie.

Za witaminę E uważamy nie jedną substancję- jak jest w sztucznej tabletce, tylko rodzinkę związków tokoferoli i tokotrienoli: osiem różnych związków. Są to alfa, beta, delta, gamma tokoferol, oraz  alfa, beta, delta, gamma tokotrienol. Ich struktura chemiczna jest  inna( choć podobna) i, ale to co się liczy, to fakt, że  mają zróżnicowane działanie na organizm (1,2).

Syntetyczna witamina E to (najczęściej) alfa- tokoferol,  tylko jeden związek z tej rodziny.

Kiedy witamina E była odkryta, alfa- tokoferol wydawał się odgrywać  największą rolę w płodności szczurów laboratoryjnych, stąd nawet wzięła się nazwa: „ tokoferol” –  od greckiego „urodzić”.  Kolejne badania jednak wykazały, że inne frakcje witaminy E są również nam potrzebne i to bardzo (21-26). Zresztą, w przeciętnej diecie,  to inny przedstawiciel- gamma-tokoferol jest głównym naturalnym źródłem witaminy E.

To, co jest dla nas szczególnie ważne. Poszczególne postacie witaminy E mogą walczyć ze sobą jeśli któregoś jest za dużo (3). I  w sytuacji kiedy zajadamy spore dawki syntetycznej witaminy E (alfa-tokoferolu) zaburzamy równowagę pomiędzy innymi przedstawicielami witaminy E.

A na przykład,  gamma-tokotrienole mogą być skuteczniejsze  w niszczeniu komórek macierzystych raka prostaty (4)

Inny przedstawiciel naturalnej witaminy E- gamma-tokoferol posiada silniejsze właściwości przeciwzapalne i przeciwnowotworowe niż  alfa-tokoferol, zwłaszcza w połączeniu z innymi postaciami witaminy E, jak delta-tokoferol. Razem skutecznie skłaniają  do  śmierci komórki raka prostaty.  Alfa-tokoferol sam nie ma wcale  takiego działania. A spożywany w nadmiarze- blokuje przyswajanie tych, które je wykazują. Stosowanie większych dawek sztucznej witaminy E (alfa-tokoferolu) zmniejsza w ciele poziom gamma-tokoferolu (6-12). Stąd zapewne wzrost przypadków raka prostaty w badaniu SELECT, w którym podawano syntetyczną witaminę E -alfa tokoferol (11,12)

Pokarmy bogate w gamma-tokoferol okazały się skuteczne w zmniejszaniu ryzyka raka w badaniach prowadzonych przez naukowców z Johns Hopkins School of Public Health Research (5). 10,456 mężczyzn wzięło udział w badaniu. Okazało się, że mający , największe stężenie we krwi gamma-tokoferolu byli pięciokrotnie mniej narażeni na  zachorowanie na raka prostaty. Innym ważnym odkryciem było to, że alfa-tokoferol i selen zabezpieczały przed rakiem prostaty tylko wtedy, gdy spożycie gamma-tokoferolu  było wysokie. Alfa- i gamma-tokoferol mają widocznie działanie synergistyczne jeśli chodzi o ochronę przed rakiem  prostaty (5). Jeden potrzebuje drugiego by tutaj zadziałać.

Słynny był przegląd opublikowany w „Carcinogenesis” w 2010 roku (6), w którym autorzy przytaczali , wiele badań na dużą skalę z alfa-tokoferolem (sztuczną witaminą E), w których nie wykazano jego korzyści. Autorzy sugerowali, że  ten brak efektu był spowodowany wysokimi dawkami alfa-tokoferolu, które  wyraźnie zmniejszały poziom w organizmie delta-tokoferolu. Zauważyli również, że gamma-tokoferol ma „silne właściwości przeciwzapalne ” i  „może być bardziej efektywną formą witaminy E w zapobieganiu rakowi.”    Alfa- i gamma-tokoferol współpracują ze sobą dla naszego zdrowia. Ale jeśli poziom alfa-tokoferolu jest zbyt wysoki w organizmie,  to on zaczyna wyeliminować gamma-tokoferol z komórek. Badania z roku 1994 wykazały, że a-tokoferol pozbawia komórki gamma-tokoferolu zapewniającego ochronę przed rakiem prostaty. W związku z tym, obydwie postacie witaminy E muszą być utrzymywane w równowadze.  Istnieje też możliwość, że to  gamma – i delta tokoferol w naszej diecie, zamiast alfa-tokoferolu  obecnego w syntetycznej witaminie E, zmniejsza ryzyko zachorowania na raka (13-20).

1. Bharat B. Aggarwal, Chitra Sundaram, Seema Prasad,, Tocotrienols, the Vitamin E of the 21st Century: It’s Potential Against Cancer and Other Chronic Diseases, Biochem Pharmacol. 2010 Dec 1; 80(11): 1613–1631.
2. Sen CK, Khanna S, Rink C, Roy S. Tocotrienols: the emerging face of natural vitamin E. Vitam Horm. 2007;76:203–261.
3. Behrens WA, Madère R. Alpha- and gamma tocopherol concentrations in human serum., J Am Coll Nutr. 1986;5(1):91-6.
4. Luk SU et al. Gamma-tocotrienol as an effective agent in targeting prostate cancer stem cell-like population. Int J Cancer 2011 May 1; 128(9): 2182-91
5. Helzlsouer K, Huang HY, Alberg A, Hoffman S, Burke A, Norkus EP, Morris JS, Comstock GW. Association between alpha-tocopherol, gamma-tocopherol, selenium, and subsequent prostate cancer. J Natl Cancer Inst. 2000 Dec 20;92(24):2018-23.
6. Ju J et al. Cancer preventive activities of tocopherols and tocotrienols. Carcinogenesis 2010 Apr; 31(4): 533-42
7. Handelman GJ, Machlin LJ, Fitch K, Weiter JJ, Dratz EA. Oral alpha-tocopherol supplements decrease plasma gamma-tocopherol levels in humans. J Nutr. 1985;115:807–13.
8. Traber M, Kayden H. Preferential incorporation of alpha-tocopherol vs gamma-tocopherol in human lipoproteins. The American Journal of Clinical Nutrition. 1989;49:517–26.
9. Huang HY, Appel LJ. Supplementation of diets with alpha-tocopherol reduces serum concentrations of gamma- and delta-tocopherol in humans. J Nutr. 2003;133:3137–40.
11. Klein et al. Vitamin E and the risk of prostate cancer: the Selenium and Vitamin E Cancer Prevention Trial (SELECT). JAMA 2011 Oct 12; 306(14):1549-56.
12. Lippman et al. Effect of selenium and vitamin E on risk of prostate cancer and other cancers: the Selenium and Vitamin E Cancer Prevention Trial (SELECT). JAMA 2009; 301(1):39-51.
13. Cooney RV, Franke AA, Harwood PJ, Hatch-Pigott V, Custer LJ, Mordan LJ. Gamma-tocopherol detoxification of nitrogen dioxide: superiority to alpha-tocopherol. Proc Natl Acad Sci U S A. 1993;90:1771–5.
14. Cooney RV, Harwood PJ, Franke AA, Narala K, Sundstrom AK, Berggren PO, et al. Products of gamma-tocopherol reaction with NO2 and their formation in rat insulinoma (RINm5F) cells. Free Radic Biol Med. 1995;19:259–69.
15. Gysin R, Azzi A, Visarius T. Gamma tocopherol inhibits human cancer cell cycle progression and cell proliferation by down-regulation of cyclins. FASEB J. 2002;16:1952– 4.
16. Jiang Q, Wong J, Ames BN. Gamma-tocopherol induces apoptosis in androgen-responsive LNCaP prostate cancer cells via caspase-dependent and independent mechanisms. Ann N Y Acad Sci. 2004;1031:399–400.
17. Jiang Q, Christen S, Shigenaga MK, Ames BN. gamma-tocopherol, the major form of vitamin E in the US diet, deserves more attention. Am J Clin Nutr. 2001;74:714–22. Campbell S, Stone W, Whaley S, Krishnan K. Development of gamma-tocopherol as a colorectal cancer chemopreventive agent. Critical Reviews in Oncology/Hematology. 2003;47:249– 59.
18. Hensley K, Benaksas EJ, Bolli R, Comp P, Grammas P, Hamdheydari L, et al. New perspectives on vitamin E: gamma-tocopherol and carboxyelthylhydroxychroman metabolites in biology and medicine. Free Radic Biol Med. 2004;36:1–15.
19. Devaraj S, Leonard S, Traber MG, Jialal I. Gamma-tocopherol supplementation alone and in combination with alpha-tocopherol alters biomarkers of oxidative stress and inflammation in subjects with metabolic syndrome. Free Radic Biol Med. 2008;44:1203–8.
20. Ju J, Hao X, Lee M-J, Lambert JD, Lu G, Xiao H, et al. A γ-Tocopherol–Rich Mixture of Tocopherols Inhibits Colon Inflammation and Carcinogenesis in Azoxymethane and Dextran Sulfate Sodium–Treated Mice. Cancer Prevention Research. 2009;2:143–52.
21. Campbell SE et al. γ-tocotrienol induces growth arrest through a novel pathway with TGFβ2 in prostate cancer. Free Radic Biol Med 2011 May 15; 50(10): 1344-54
22. Christen S et al. Gamma-tocopherol traps mutagenic electrophiles such as NO(X) and complements alpha-tocopherol: physiological implications. Proc Natl Acad Sci U S A 1997 Apr 1; 94(7):3217-22
23. Das S et al. Cardioprotection with palm oil tocotrienols: comparison of different isomers. Am J Physiol Heart Circ Physiol 2008 Feb; 294(2): H970-78
24. Handelman GJ et al. Human adipose alpha-tocopherol and gamma-tocopherol kinetics during and after 1 y of alpha-tocopherol supplementation. Am J Clin Nut 1994; 59(5): 1025-32.
25. Huang HY et al. Prospective study of antioxidant micronutrients in the blood and the risk of developing prostate cancer. Am J Epidem 2003; 157(4): 335-44.
26. Jiang Q et al. Gamma-tocopherol or combinations of vitamin E forms induce cell death in human prostate cancer cells by interrupting sphingolipid synthesis. Proc Natl Acad Sci USA 2004 Dec 21; 101(51): 17825-30