Aby wyżywienie człowieka było racjonalne, wszystkie składniki pożywienia, które są nieodzowne dla zdrowia i życia muszą znajdować się w ilościach odpowiednich. Żaden nie może być pominięty, ani też ilość żadnego z nich nie może spaść poniżej pewnej granicy.
Wszystkie podstawowe składniki naszego pożywienia dzielimy na 5 zasadniczych grup: 1) białka, 2) cukrowce, 3) tłuszcze, 4) witaminy, 5) składniki mineralne.
Do każdej z tych grup należą liczne i różnorodne związki chemiczne tego samego typu; do żadnej z nich nie należy wyłącznie tylko jeden jakiś związek. Np. znamy wiele rodzajów białka: inne jest białko mleka zwane sernikiem lub kazeiną, a inne jest białko fasoli zwane leguminą.
Tak samo przedstawia się np. sprawa z cukrowcami, których jest ogromna rozmaitość. Nauka również poznała już dzisiaj dużą ilość witamin i składników mineralnych, wchodzących w skład naszych pokarmów.
Do wymienionych powyżej pięciu zasadniczych grup składników pokarmowych należałoby dodać jeszcze różne składniki dodatkowe, jak kwasy, barwniki, olejki eteryczne itp., które również wpływają na smak i wartość naszych pokarmów.
Wszystko to, co wyjaśniliśmy powyżej powinno wyrobić w nas przekonanie jak bardzo skomplikowane chemicznie są nasze pokarmy. Każdy z nich zawiera inne składniki i spełnia inną rolę. Nie ma dwóch zupełnie jednakowych produktów spożywczych, a ponieważ każdy z nich wnosi do organizmu co innego, więc pożywienie nasze jest tylko wtedy prawidłowe, gdy jest urozmaicone i uwzględnione są w nim wszystkie składniki niezbędne dla naszego organizmu. Jeśli któryś z wymienionych powyżej składników pożywienia znajduje się w niedostatecznej ilości, działanie innych składników ulegnie zakłóceniu lub zahamowaniu. Np. pomimo znacznych ilości cukrowców w pożywieniu tylko taka ich ilość zostanie utleniona z wyzwoleniem odpowiednich zasobów energii, na ile wystarczy ilość dostarczonych w pożywieniu witamin grupy B, które odgrywają zasadniczą rolę przy procesach utleniania cukrowców.