Kolendra – Kapary – Laur – Majeranek – Szczaw

Kolender (kolendra) — kulisty, brunatnożółty owoc rośliny jednorocznej o aromatycznym zapachu i korzennym smaku. Zawiera olejek eteryczny.

Kolendra pobudza apetyt i zapobiega biegunkom Najczęściej dodawany jest w postaci zmielonej do zup: ziemniaczanej i jarzynowej, do sałatek z czerwonej kapusty, buraczków, do klusek ziemniaczanych. Nać kolendry używana jest do zupy fasolowej i warzyw gotowanych. Owoce kolendry wykazują leczniczą aktywność w przypadkach zmniejszonego wydzielania soku żołądkowego, skurczach jelit, zaburzeniach przepływu.

Kapary — są to nie rozwinięte pączki kwiatowe krzewu ciernistego.  Mają Barwę oliwkowozieloną, swoisty zapach i smak; konserwuje się je w soli, occie, oliwie; są używane do zup, marynat, zakąsek.

Laur — to suszone liście drzewa laurowego (liście wawrzynowe, bobkowe); liście te zawierają olejek eteryczny (cyneol, geraniol, metyloeugenol), związki garbnikowe. Używane są do zup, sosów, marynat, konserw, kiszenia ogórków.

Majeranek – jest uprawiany w Polsce jako roślina jednoroczna. Zawiera olejki eteryczne (terpinen, terpineol, borneol), garbniki i goryczkę. Cała roślina, poza korzeniem, posiada silny, korzenny zapach i ostry smak. Majeranek używany jest jako cała roślina lub otarty kwiatostan po wysuszeniu. Stosuje się go jako przyprawę do zup i sosów, takich jak zupa ziemniaczana lub grochowa, różne odmiany żuru, sos majerankowy. Lecznicze właściwości majeranku są ograniczone i tylko nieliczne źródła polecają stosowanie tego zioła w nieżytach żołądka i jelit, zwiotczeniu przewodu pokarmowego (atonii) u osób starszych, dychawicy oskrzelowej. Zastanawia jednak, że jest to przyprawa stosowana bardzo szeroko na całym świecie w różnych kuchniach narodowych.

Anyżek – jest owocem rośliny jednorocznej, szary lub brunatny, posiada aromatyczny zapach, słodkawo-korzenny, piekący smak. Zawiera 2—6% olejku eterycznego, którego głównym składnikiem jest anetol. Anyżek służy do aromatyzowania cukierków, ciast, wódek gatunkowych, środków farmaceutycznych. Anyżek jest nie tylko przyprawą ale i lekiem ziołowym. Pobudza działanie wszystkich gruczołów wydzielania wewnętrznego, także i gruczołów mlecznych. Zwiększa ilość białych ciałek krwi (odporność organizmu), działa pobudzająco na, komórki mózgowe i rdzeń kręgowy. Napar z anyżku (sproszkowanych owoców) podaje się przy różnych niedomaganiach żołądkowych, migrenie, zawrotach głowy, kaszlu, anginie, nieżytach oskrzeli, również w celu pobudzenia laktacji u karmiących matek.

Ogórecznik –  liście tej rośliny o przyjemnym korzennym smaku służą jako przyprawa do dań z boćwiny, kapusty, szpinaku. Ogórecznik dodany do gotowania zielonych jarzyn wzmaga intensywność zabarwienia i zapobiega zmianom barwy. Roślina ta ma wszechstronne lecznicze i profilaktyczne działanie. Dodana do potraw usuwa takie dolegliwości, jak złą przemianę materii i jej skutki (trądzik młodzieńczy, otyłość). Ogórecznik ma bardzo bogaty i złożony skład chemiczny, dużo wapnia, potasu, fosforu, magnezu, manganu i rozpuszczalnej krzemionki. Ogórecznika używa się przeważnie w postaci suszonej (całe ziele) lub w postaci świeżej jako kurację „piękności i urody”, bardzo popularną na wiosnę we Francji, a którą i w Polsce często się poleca. Całe rośliny ogórecznika przepuszcza się przez sokownik wraz ze świeżą pokrzywą (30% ogórecznika, 70% pokrzywy). Pije się około 4—5 łyżek takiego soku raz lub dwa razy dziennie. W ziołolecznictwie zwraca się również uwagę na to, że ogórecznik ma własności poprawiania przemiany materii (szczególnie po zimie). Stosuje się go przy chorobach skóry, nerek, stanach zapalnych błon śluzowych, kaszlu, otyłości.

Szczaw

W Polsce najbardziej rozpowszechniony jest szczaw zielony, natężenie barwy zależy głównie od tego, czy został wyprodukowany w gruncie, czy pod szkłem (jaśniejszy). Szczaw żółty zbliżony jest wyglądem do szczawiu zielonego, rośliny są jednak znacznie większe. Liście nie są kwaśne, przypominają w smaku szpinak. Surowie liście szczawiu mają własności orzeźwiające i pobudzają wydzielanie soków trawiennych. Szczaw zawiera stosunkowo dużo witaminy C — 45 mg, ale również rozpuszczalny w wodzie szczawian potasu, który jest niewskazany dla osób chorych na reumatyzm i artretyzm.

Tabela  Skład chemiczny szczawiu