Arcydzięgiel – Koper – Szczypiorek

Arcydzięgiel — zwany też litworem ma zastosowanie głównie w dekoracji deserów. Z dojrzałych młodych łodyg, ściętych przed kwitnieniem rośliny, pociętych ukośnie, smaży się doskonałą, pięknie na zielono wybarwioną konfiturę (a naprawdę wysyca się te łodygi roztworem cukru — czyli kandyzuje). Konfitura ta, bardzo aromatyczna, służy do dekoracji tortów, jako dodatek do keksów itp. wypieków z bakaliami.
Nalewki i wyciągi na korzeniu arcydzięgla stosuje się w małych ilościach jako dodatek aromatyzujący do kremów, napojów, tortów.

Koper — nazwą tą określamy dwie rośliny z rodziny baldaszkowatych. Jedna, nazwana koperkiem ogrodowym, używana jest w zielonych pędach i liściach, ponadto w postaci suszonych nasion o korzennym smaku i aromatycznym zapachu, zawiera silne związki aromatyczne. Z nasion wytłaczany jest olejek używany w przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i kosmetycznym. Druga nazwana jest koprem włoskim, jest rośliną dwuletnią. Częścią użytkową rośliny są tzw. baldaszki o silnym zapachu. Owoce (ziarna) zawierają olejek aromatyczny (anetol) o słodkawo-korzennym, nieco palącym smaku. Są stosowane w gospodarstwie domowym, w przemyśle spożywczym, cukierniczym, w lecznictwie. W ziołolecznictwie z nasion kopru sporządza się napar, który służy jako lek pomocny przy zapaleniach oskrzeli, krztuścu, a także przy zaburzeniach żołądkowych i zaparciach, zwłaszcza u dzieci i osób starszych. Wytłoki kopru stanowią cenną paszę dla bydła, podnoszącą produkcję mleka.

Szczypiorek rozpowszechniony jest w uprawie nie tylko gruntowej lecz i pod szkłem w okresie zimowym. Jest latem dostępny przez cały rok. Ma stosunkowo wysoką wartość odżywczą i jest niezwykle cenną rośliną przyprawową. Zawiera ok. 9 g cukrowców, 200 mg wapnia, 18 mg żelaza, 50 mg magnezu i 60 mg witaminy C?

Liście szczypiorku z wyrośniętymi pędami kwiatowymi są znacznie mniej smaczne i wartościowe, tylko błonnika mają nieco więcej — ok. 4 g.

Tabela. Skład chemiczny szczypiorku