Borówki są bardzo cennymi owocami, szczególnie ze względu na bogactwo witamin i składników mineralnych. Znane jest też lecznicze zastosowanie borówki czernicy (tzw. czarna jagoda) w leczeniu biegunek i chorób układu trawienia. Borówka brusznica, o czerwonych gorzko-kwaskowatych owocach, dzięki zawartości w jagodach kwasu benzoesowego i śladowych ilości kwasu salicylowego, bardzo dobrze przechowuje się przygotowana w postaci konfitury. Warto wiedzieć, że borówka bagienna (łochynia lub pijanica) ma owoce sino-czarne, wewnątrz zielonkawe o smaku kwaskowatym i własnościach odurzających.
Nie spożywa się jagód łochyni na surowo, ale przetwory, a szczególnie dżemy, są bardzo wartościowe.
Tabela. Skład chemiczny borówek
Składniki | Borówka czernica | Borówka brusznica |
zawartość w 100 g części jadalnej | ||
Woda | 78,8 — 86,0 g | 85,3 —89,0 g |
Białko | 0,60 — 0,78 g | 0,12 — 0,40 g |
Tłuszcz | 0,6 g | 0,40 — 0,70 g |
Cukrowce | 7,0 — 13,9 g | 5,0 —12,0 g |
Błonnik | 1,2 — 2,33 g | 1,4 — 1,8 g |
Związki nieorganiczne | 0,30 — 0,37 g | 0,25 — 0,32 g |
Sód | 0,3 — 2,0 mg | 2,0 mg |
Potas | 31,0 — 99,0 mg | 53,0 —87,0 mg |
Magnez | 2,4 mg | 5,5 mg |
Wapń | 3,0 — 16,0 mg | 13,0 —15,0 mg |
Mangan | 2,3 — 4,4 mg | 0,3 — 0,6 mg |
Żelazo | 0,4 — 1,0 mg | 0,4 — 0,6 mg |
Miedź | 0,11 mg | 0,12 — 0,40 mg |
Fosfor | 2,2 — 13,0 mg | 8,0 —11,0 mg |
Chlor | 5,0 mg | 4,0 mg |
Jod | 0,005 mg | |
Karoteny | 0,06 — 0,17 mg | 0,021— 0,024 mg |
Witamina B1 | 0,020— 0,030 mg | 0,014 mg |
Witamina B2 | 0,020— 0,030 mg | 0,003— 0,045 mg |
Kwas nikotynowy | 0,3 — 0,4 mg | 0,033— 0,5 mg |
Kwas pantotenowy | 0,16 mg | 0,025— 0,22 mg |
Witamina B6 | 30,0 —101,0 ng | 0,010— 0,013 mg |
Kwas foliowy | 82,0 ng | 2,6 — 2,7 mg |
Witamina C | 10,0 — 44,0 mg | 11,0 —20,0 mg |
Kwas jabłkowy | 0,85 g | 0,26 g |
Kwas cytrynowy | — | 1,10 g |
Kwas ogółem | 1,15 g | 2,4 g |
Sacharoza | 0,22’g | 0,53 g |
Cukier inwertowany | 5,43 g | 8,2 g |
Pentozany | 0,76 — 1,28 g | — |
Kwas benzoesowy | — | 0,065 g |
Pietruszka
Pietruszka swe własności przyprawowe zawdzięcza olejkowi eterycznemu zawartemu we wszystkich jej częściach, który nadaje specyficzny smak i zapach, pobudza .trawienie i ma właściwości lecznicze (moczopędne). Nasiona pietruszki stosuje się w lecznictwie w schorzeniach nerek i pęcherza. Większe zastosowanie winna znaleźć pietruszka naciowa, którą można uprawiać nawet w warunkach domowych w doniczkach czy skrzynkach na oknie. Pietruszka naciowa ma cienki zdrewniały korzeń i dużą rozetę liści, zawierającą od 10 do 100 liści na jednym korzeniu (u pietruszki zwykłej — tylko 15—40).
O natce pietruszki mówimy, że jest to jeden z najcenniejszych produktów (po mleku), w jaki natura nas obdarzyła. Dostarcza około 18 kcal. Posiada bardzo dużo żelaza (od 3 do 19 mg), wapnia, potasu, sporo fosforu i manganu. Witamin posiada także moc.
1 łyżka siekanej pietruszki zapewnia pełne pokrycie na witaminy na cały dzień (ale np. witaminy A, aż trzykrotnie więcej niż dzienne zapotrzebowanie – około 18 000 j.mn., zawiera witaminę E ale dość mało witamin z grupy B).
Tabela. Skład chemiczny pietruszki
Składniki | Liście | Korzeń |
zawartość w 100 g części jadalnej | ||
Woda | 78,7 — 85,1 g | 86,5 —90,2 g |
Białko | 3,66— 5,20 g | 2,11 — 3,36 g |
Tłuszcz | 0 — 0,72 g | 0,60 g |
Cukrowce | 9,82 g | 1,70 — 2,60 g |
Błonnik | 1,45 g | — |
Związki nieorganiczne | 1,68 g | 1,51 — 1,74 g |
Sód | 30,0 — 33,0 mg | — |
Potas | 923,0 —1080,0 mg | — |
Magnez | 30,0 — 52,2 mg | — |
Wapń | 165,0 — 325,0 mg | — |
Żelazo | 8,0 mg | — |
Miedź | 0,52 mg | — |
Fosfor | 128,0 mg | 49,9 —69,2 mg |
Fluor | 0,11 mg | — |
Chlor | 156,0 mg | — |
Karoteny | 6,5 — 8,0 mg | 0,010— 0,065 mg |
Witamina B1 | 0,12— 0,15 mg | 0,077— 0,14 mg |
Witamina B2 | 0,30 mg | 0,085— 0,088 mg |
Kwas nikotynowy | 1,0 — 1,7 mg | 1,35 — 2,8 mg |
Witamina B6 | 0,12— 0,30 mg | 0,18 — 0,33 mg |
Witamina C | 150,0 — 182,0 mg | 24,0 —54,0 mg |