Czosnek posiada bardzo dobre własności przyprawowe. Jako roślina uprawna znany jest od kilku tysięcy lat i używany jako przyprawa lub jako środek lecznicy. Podobnie jak cebula, posiada , bardzo dużo fitoncydów, ,pobudza trawienie i przeciwdziała sklerozie, przyczyniając się do rozpuszczania soli wapnia w układzie krwionośnym. Czosnek zawiera od 0,25 do 0,9 % olejku który jest mieszaniną związków siarkowych o bardzo ostrej woni. Wielu ludzi potrafi zjadać dość duże ilości czosnku dziennie, jednak, jak sygnalizują liczne badania, jest to postępowanie błędne, gdyż małe dodatki czosnku działają pobudzająco na organizm, a duże ilości hamująco lub obojętnie.
Zastosowanie czosnku jako lekarstwa przy chorobach kataralnych na ogół przynosi dobre rezultaty.
Tabela. Skład chemiczny czosnku
Składniki | Zawartość w 100 g części jadalnej | Składniki | Zawartość w 100 g części jadalnej |
Woda | 63,0 —64,6 g | Cynk | 1,0 mg |
Białko | 5,3 — 6,76 g | Fosfor | 134,0 mg |
Tłuszcz | 0,06— 0,2 g | Chlor | 30,0 mg |
Cukrowce | 22,6 —27,9 g | Jod | 0,094 mg |
Błonnik | 0,77— 1,1 g | Witamina B1 | 0,18— 0,21 mg |
Związki nieorganiczne | 1,4 — 1,44 g | Witamina B2 | 0,08 mg |
Wapń | 38,0 mg | Kwas nikotynowy | 0,60 mg |
Mangan | 1,3 mg | Witamina C | 9,0 —18,0 mg |
Żelazo | 1,4 mg |
Melisa lekarska — zbiera się ja przed kwitnieniem, zwykle tylko liście o mocnym cytrynowym zapachu, smaku gorzkawym, lekko ściągającym. Suszone liście tracą wiele z tych własności. Świeżo zerwane listki melisy po rozdrobnieniu można dodawać do zielonej sałaty i innych surówek, sosów ziołowych, past twarogowych, masła tzw. (masło ziołowe), warzyw gotowanych (kalafiory, zielony groszek, marchew, grzyby leśne, selery, pomidory), zup owocowych.
W ziołolecznictwie używa się melisy do bardzo wielu specyfików. Zainteresowanych odsyłam do literatury fachowej, tu jedynie zaznaczę, że melisa działa przeciwbólowo i uspokajająco. To działanie przypisuje się zawartemu w melisie olejkowi lotnemu, który na tyle silnie obniża próg wrażliwości ośrodkowego układu nerwowego, iż w wielu sytuacjach zbędne jest podawanie innych specyfików. „Moc uzdrawiająca” melisy wydaje się być bardzo mocno naukowo potwierdzona. Przyprawa ta zasługuje na znacznie szersze niż dotychczas stosowanie w kuchni.
Lubczyk — własności smakowe lubczyku wykorzystała firma Maggi produkcji swoich słynnych kostek. Kostek Maggi wprawdzie w diecie wegetariańskiej nie polecamy (hydrolizat białka zwierzęcego), ale lubczyku, w formie zielonych liści dodawanych jako przyprawa, winno się używać prawie do wszystkich zup i sosów, naturalnie w odpowiednich ilościach. Jak bardzo przyprawa ta poprawia smak, świadczą historyczne przekazy o przyprawie miłości — lubczyku działającym szczególnie na płeć brzydką „przez żołądek do serca”.
W ziołolecznictwie napar z liści lubczyku podaje się osobom z dolegliwościami serca (zapalenie mięśnia sercowego, nerwobóle, dusznica bolesna), a także przy zmianach miażdżycowych i nerwobólach związanych z okresem przekwitania.