Maliny – Truskawki – Żurawiny i Jeżyny

Najczęściej uprawia się czerwono owocowe odmiany malin. Smak owocu może być kwaśny, słodki, słodko kwaskowy, gorzkawy. Wszystkie odmiany szlachetne są stosunkowo mało aromatyczne. Maliny leśne są mniejsze, ale bardzo aromatyczne.
Dość trudne jest ustalenie, dlaczego maliny są takie dobre i wartościowe.   Wiadomo że zawierają od 6 do 9% cukru, głównie glukozy i fruktozy, trochę kwasu jabłkowego, cytrynowego oraz salicylowego i niewielką ilość kwasu mrówkowego. Zawierają trochę soli i żelaza, sporo fosforu i miedzi, z witamin po trochu  A, B1, B2, PP, ale witaminy C nieraz do 500 mg. W warunkach domowych cenny jest sok z malin oraz dodatek malin do koktajli, a również do przybierania różnych galaretek, ciast i tortów. Mrożone maliny nie tracą prawie nic ze swej wartości.

Tabela Skład chemiczny malin

Składniki

Zawartość w 100 g
części jadalnej

Składniki

Zawartość w 100 g
części jadalnej

Woda

84,0 — 86,0 g

Miedź

0,14 mg

Białko

1,2— 1,4 g

Fosfor

37,0 —50,0 mg

Tłuszcz

0,2— 0,4 g

Karoteny

0,040— 0,048 mg

Cukrowce

6,0 — 9,1 g

Witamina B1

0,010— 0,030 mg

Błonnik

4,7 — 5,65 g

Witamina B2

0,040— 0,060 mg

Związki nieorganiczne

0,37- 0,58 g

Kwas nikotynowy ,

0,2 — 0,5 mg

Sód

0,5 — 2,0 mg

Witamina C

16,0 — 30,0 mg

Potas

130,0 —200,0 mg

Magnez

30,0 mg

Łączna ilość kwasów

1,15 — 1,62 mg

Wapń

40,0 mg

Sacharoza

0,22 g

Żelazo

0,9 — 1,0 mg

Cukier inwertowany

4,51 — 6,20 g

Truskawki są bardzo cennym owocem. Mimo, że posiadają sporo cukrów, to jednak są to przeważnie tzw. lewulozy które są dobrze znoszone również przez cukrzyków. Zawierają około 60 mg% witaminy C, około 100 ng witaminy B2, sporo witaminy B1 (30 ng) trochę witaminy A (100 j.mn.). Mają prawie wszystkie mikro- i makroskładniki, a przede wszystkim żelazo, wapń (dużo), magnez i mangan. Truskawki , maja tendencją do pochłaniania wszystkiego z gleby (nawozy, środki ochrony roślin), jednakże substancje te osiadają przeważnie na powierzchni, a więc można się ich pozbyć przez umycie (ale nie moczenie) w bieżącej wodzie.

Skład chemiczny truskawek

Składniki Zawartość w 100 g części jadalnej Składniki Zawartość w 100 g części jadalnej
Woda 85,4 — 91,0 g Fosfor 27,0 —38,0 mg
Białko 0,60— 1,3 g Fluor 0,018 mg
Tłuszcz 0,20— 0,50 g Jod 1,0 ng
Cukrowce 6,0 — 9,0 g Karoteny 0,026— 0,080 mg
Błonnik 1,4 g Witamina K 0,1 mg
Witamina B1 0,016— 0,030 mg
Związki nie organiczne 0,50— 0,74 g Witamina B2 0,022— 0,10 mg
Sód 0,8 — 5,0 mg
Potas 100,0 —200,0 mg Kwas nikotynowy 0,19 — 1,11 mg
Magnez 13,ty- 15,0 mg Kwas winowy  1,14 — 1,56 mg
Wapń 16,0 — 30,0 mg Kwas pantotenowy 0,43 — 0,49 mg
Mangan 0,06— 0,2 mg Witamina B6 0,049— 0,090 mg
Żelazo 0,8 — 1,0 mg Witamina C 49,2 —67,0 mg
Miedź 0,17 mg Kwas jabłkowy  0,11 g
 Cynk 0,09 mg Kwas cytrynowy 0,67 g

Żurawiny i Jeżyny

Żurawiny mają szerokie zastosowanie w przetwórstwie, jako roślina lecznicza przeciw stanom zapalnym  i szkorbutowi. Po przemarznięciu żurawiny również nie tracą swych cennych wartości.

Jeżyny rosną dziko na całej półkuli północnej i sięgają w głąb Ameryki Południowej. Jeżyny mają zastosowanie w przemyśle przetwórczym i gospodarstwie domowym do produkcji win, soków, galaret i marmolad. Są też doskonałym owocem deserowym.
Liście jeżyny są używane, do produkcji herbat ziołowych. W lecznictwie mają ograniczone zastosowanie jako lek napotny i wzmagający przemianę materii. Obecnie w Polsce coraz popularniejsze są odmiany jeżyny bezkolcowej, wielkoowocowej. Odmiany te są jednak mało odporne na mróz.

Tabela. Skład chemiczny żurawin

Składniki Zawartość w 100 g części jadalnej Składniki Zawartość w 100 g części jadalnej
Woda 87,0 — 88,0 g Miedź 0,14 mg
Białko 0,26— 0,40 g Fosfor 7,4 —11,2 mg
Tłuszcz 0,70 g Chlor 0,4 — 1,0 mg
Cukrowce 9,91 g Karoteny 0,020— 0,24 mg
Błonnik 1,4 g Witamina B1 0,03 mg
Witamina B2 0,02 mg
Związki nieorganiczne 0,20— 0,27 g
Sód 1,0 — 2,0 mg Kwas nikotynowy 0,1 mg
Potas 64,0 —119,0 mg Witamina C 10,0 —12,0 mg
Magnez 6,0 — 8,4,mg
Wapń 14,0 — 14,7 mg Łączna ilość kwasów 3,89 g
Żelazo 0,60— 1,11 mg Sacharoza 0,23 g
Cukier inwertowany 3,7 g

Tabela. Skład chemiczny jeżyn

Składniki Zawartość w 100 g części jadalnej Składniki Zawartość w 100 g części jadalnej
Woda 82,2 — 87,0 g Karoteny 0,12 — 0,48 mg
Białko 1,2- 1,3 g Witamina B1 0,017— 0,04 mg
Tłuszcz 1,0 g Witamina B2 0,4 — 0,05 mg
Cukrowce 8,6 g
Błonnik 3,97— 4,2 g Kwas nikotynowy 0,4 — 0,5 mg
Związki nieorganiczne 0,50— 0,52 g Kwas pantotenowy 0,22 mg
Sód 1,0 — 5,0 mg Witamina B6 0,040— 0,057 mg
Potas 179,0 —200,0 mg Witamina C 12,0 —21,0 mg
Wapń 25,0 — 32,0 mg Kwas
Mangan 0,59 mg jabłkowy 0,86 — 0,95 g
Żelazo 0,9 — 1,0 mg Glukoza 3,16 g
Miedź 0,14 mg Fruktoza 3,14 g
Fosfor 25,0 — 32,0 mg Sacharoza 0,46 — 0,47 g
Cukier

inwertowany

4,54 g