O jakości produktów
Obecnie wiele się dyskutuje o jakości produktów ogrodniczych i rolniczych. Trudno jednak dojść do jednoznacznych wniosków, gdyż każdy inaczej pojmuje jakość produktów. Działkowicz cieszy się, kiedy zbierze warzywa z własnego ogrodu, gdyż wie, jak były uprawiane. Jakość staje się problemem, kiedy produkt jako towar trafia na ladę sklepową. Rozróżnia się trzy cechy określające jakość warzyw lub owoców (Schuphan 1976):
— wygląd zewnętrzny,
— wartość użytkową,
— wartość biologiczną.
Na wygląd zewnętrzny składa się wielkość, kształt, barwa, uszkodzenia, zapach i smak. Na podstawie tych cech określany jest wybór handlowy produktu. Zdaniem Schuphana wygląd zewnętrzny nie jest dla konsumenta żadną gwarancją jakości pod względem wartości odżywczych.
Przez wartość użytkową rozumie się przydatność produktów do technicznego przerabiania. Będzie to więc wartość przemiałowa i piekarnicza zboża, browarnicza jęczmienia, łatwość obierania w wypadku ziemniaków oraz wartość przechowalnicza i przetwórcza owoców. Odbiorca stawia swoje wymagania w tym właśnie zakresie.
Wartość biologiczna związana jest z wartością odżywczą, zdrowotną oraz strawnością danego produktu. Wyraża się to m.in. w zawartości cukrów, białek, witamin, składników mineralnych. Substancje obniżające wartość biologiczną produktu to azotany i azotyny, wolne aminokwasy i pozostałości pestycydów. Poszczególne substancje mocniej lub słabiej oddziałują na organizm człowieka. Niedostatki wyrównuje się przez dodanie potrzebnych witamin lub składników mineralnych. Przyzwyczailiśmy się oceniać jakość produktów ze względu na wartość użytkową. Czy jest to właściwe, skoro dotyczy lak ważnej funkcji jak odżywianie? Doświadczona gospodyni domowa potrafi po wyglądzie zewnętrznym ocenić wartość użytkową kupionego towaru. Bierze pod uwagę wygląd, konsystencję, zapach, smak i stopień świeżości produktu. Pięknie wyglądające jabłko powinno pachnieć, a także wszystkim smakować. Bardzo często jednak zewnętrzny wygląd jabłka wprowadza nas w błąd, jeśli chodzi o jego wartość odżywczą i biologiczną. Środki chemiczne, jak nawozy mineralne, pestycydy i regulatory wzrostu, które częściowo zostają w roślinie, mają określony wpływ na wartość biologiczną owocu czy warzywa. Wówczas ocena jakości przez nasze zmysły już nie wystarcza.
Roślina rośnie i owocuje pod wpływem światła, ciepła i gleby. Duże znaczenie ma rodzaj gleby, zawartość próchnicy i składników mineralnych, w tym mikroelementów, ich przyswajalność i możliwość uzupełnienia ich zawartości w glebie. Duży wpływ na plon i jego jakość ma odmiana, zmianowanie, nawożenie, klimat, pogoda i termin siewu. Tak więc wiele czynników określa jakość plonu, którą trzeba stale obserwować, sprawdzać i oceniać.